Als directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw vervult Marc Dillen een belangrijke verbindende rol tussen bouwsector en de regionale Vlaamse Overheid. Hij heeft dan ook een bevoorrechte kijk op de hete hangijzers die spelen binnen sector en samenleving. Eén daarvan is de verduurzaming van de nog steeds vrij traditionele bouwsector. We spraken met Dillen over de duurzaamheidsuitdagingen op het vlak van energiezuinig bouwen, hoe digitalisatie kan bijdragen aan verduurzaming, en welke stappen we kunnen ondernemen om twee vliegen in één klap te slaan door het arbeidstekort in de sector via verduurzaming te verhelpen.
Marc Dillen: We leggen de nadruk op een hele reeks actuele thema’s: circulair bouwen, digitalisering, energiezuinigheid, groenvoorziening, klimaat- en regenwateraanpak...
Energiezuinig bouwen
Anno 2021 kan Dillen wel stellen dat er het één en ander beweegt in de bouwsector op het vlak van duurzaamheid. “Denk maar aan het bouwen van energiezuinige woningen,” merkt hij op. “Vanuit het Europese bestuursniveau had Vlaanderen de opdracht om tegen 1 januari 2021 alle nieuwgebouwde woningen en gebouwen te ontwerpen en bouwen volgens de principes van BEN (bijna-energieneutraal). Het is nog niet vaak voorgekomen dat de overheid een wetgeving en bijhorende norm invoert, en dat de sector het beter doet dan die norm. Nochtans is dat wel wat er gebeurd is met de doelstelling voor BEN bouwen, waar we het op 1 januari 2021 zelfs al beter deden dan de opgelegde norm. Dat geeft aan dat er in de bouwsector wel degelijk bereidwilligheid is om een broodnodige bijdrage te leveren aan een duurzame maatschappij.”
Digitalisering biedt voor de bouwsector enorm veel voordelen, niet in het minst voor de verduurzaming van de sector, en dat zowel bij ontwerp en uitvoering als bij het onderhoud.
Digitalisering biedt opportuniteiten
In vergelijking met andere sectoren is de digitalisering in de bouwsector maar traag op gang gekomen. De bouwsector wordt weleens gekenschetst als een enorme olietanker, die tijd nodig heeft om van koers te veranderen. “Toch biedt de digitalisering voor de bouwsector enorm veel voordelen”, weet Dillen, “niet in het minst voor de verduurzaming van de sector – en dat zowel bij het ontwerp en de uitvoering als bij het onderhoud. Zo kan je bij het ontwerp je materialengebruik met A.I. optimaliseren, en weet je dankzij BIM – Building Information Modeling – na 50 jaar nog steeds welke materialen in welke hoeveelheden gebruikt werden in het gebouw: een belangrijke stap richting een circulaire sector.
Bovendien kan je de bouwwerf met diezelfde technologieën op die manier inrichten dat onnodige energie- en materiaalverliezen tot een minimum beperkt blijven. Maar ook tijdens de onderhoudsfase – die onder andere via DBFM-projecten steeds meer onderdeel wordt van de opdracht die de aannemende partij krijgt – speelt digitalisering een steeds grotere rol. Real-time monitoring via sensoren allerhande, gerichter en preventief onderhoud via artificiële intelligentie… Het zijn allemaal evoluties die de energieprestaties van het gebouw en de levensduur van de gebruikte producten en materialen ten goede komen.”
Wat verduurzaming voor het arbeidstekort kan betekenen
Via de lijst met knelpuntberoepen die VDAB jaarlijks publiceert weten zelfs niet-ingewijden dat de bouwsector al jaren gebukt gaat onder structurele arbeidstekorten. Duizenden vacatures blijven openstaan. Kan de verduurzaming van de sector ook hier een rol spelen? Dillen denkt van wel: “De huidige evolutie naar een duurzame maatschappij en bouwsector biedt ons een waaier aan mogelijkheden om personeel aan te trekken en jongeren te motiveren om een opleiding te volgen die aanleiding geeft tot een job in de bouw. Onbekend maakt echter onbemind, en daar willen we met een imagocampagne en bijhorend #WerfZe web-platform verandering in brengen.
We leggen in de campagne de nadruk op een reeks actuele thema’s waarbij vaak ook duurzaamheid komt kijken.
Bouwen aan morgen
Dillen weidt uit: “We willen met de campagne benadrukken dat wie in de bouw begint, in de voorste gelederen van maatschappelijke innovatie staat. We leggen in de campagne dan ook de nadruk op een hele reeks actuele thema’s waarbij vaak ook duurzaamheid komt kijken: circulair bouwen, digitalisering, energiezuinigheid, groenvoorziening, klimaat- en regenwateraanpak… Die zaken leven zeker en vast bij jongeren, maar vaak ontbreekt het besef dat het zaken zijn die ook in de sector zelf al leven. De maatschappij moet verduurzamen en vergroenen, en dus moeten we bouwen aan een duurzamere maatschappij: de bouwsector zal daar de komende jaren een cruciale rol spelen, maar dan moeten we wel meer helpende handen aantrekken.”
Duurzame isolatie en energie
Dat er op dit moment druk gewerkt wordt aan een verduurzamende, vergroenende maatschappij impliceert ook dat er nog ruimte voor verbetering mogelijk is. Onder andere in het energieverhaal ziet Dillen nog mogelijkheden: “we zetten steeds meer in op hernieuwbare energie, die we steeds vaker ook zelf produceren in plaats van enkel af te nemen: we worden prosumenten. Het is een interessante evolutie, die op dit moment echter nog maar in de kinderschoenen staat. De laatste decennia werd er ook sterk ingezet op energiebesparing in het gebruik van het gebouw. In het verder reduceren van het energieverbruik is met de BEN-norm nog weinig ruimte, tenminste als we enkel inzetten op meer isolatie: we zitten nu ongeveer op een punt waarbij de baten in isolatiewinst per extra centimeter isolatie niet meer opwegen tegen de extra kosten in termen van CO₂-uitstoot bij de productie van die isolatie.”
We moeten blijven nadenken en innoveren op vlak van bouwmaterialen. Daar is nog de grootste ruimte voor verbetering.
Isolatie, uitvoering, techniek en technologie
Hoe we daar dan nog beter kunnen doen? Dillen: “Waar er wel nog héél veel ruimte is voor verbetering, dat is in het plaatsen van extra isolatie in de renovatie van bestaande gebouwen. In nieuwe gebouwen moeten we focussen op drie zaken in het bijzonder: een goede isolatie van het gebouw, een correcte uitvoering door de aannemer, en dat dan combineren met nieuwe technieken en technologieën, zodat we o.a. verwarming en ventilatie enkel gebruiken waar het nodig is, op het moment dat het nodig is. Ten slotte moeten we ook blijven nadenken en innoveren op vlak van bouwmaterialen. Daar is er per slot van rekening nog de grootste ruimte voor verbetering wat betreft de CO₂-uitstoot en het energieverbruik nodig voor de productie.
Benieuwd hoe de Vlaamse Confederatie Bouw haar visie op een duurzame bouwsector definiëert? Lees meer over de verduurzaming van grondstoffen en bouwmaterialen, over het Groenblauwpeil, en over NTMB en groen in de bouw. Wie zelf aan de slag wil met het produceren of verhandelen van NTMB-materialen of wie wil werken volgens de NTMB-principes kan contact opnemen met COPRO. Wij zullen je bijstaan bij de eerste stappen in het gebeuren.
Vragen over NTMB? Contacteer COPRO.
