COPRO legt de focus op NTMB – natuurtechnische milieubouw – zodat ook volgende generaties een kans krijgen op degelijke en groene infrastructuur. Met die gedachte in het achterhoofd richten we de blik op lichtend voorbeeld Mechelen. De vlieten in Mechelen zijn stedelijke grachten die in de 19de eeuw het stadsbeeld mee hielpen bepalen. Meer dan veredelde open riolen die op een al even grauwe Binnendijle uitgaven waren ze toentertijd echter niet. In het begin van de 20ste eeuw werden ze bijna allemaal overwelfd. Nu het belang van grote waterpartijen voor stedelijke gebieden steeds duidelijker wordt, zien we een opwaardering van de Mechelse vlieten, waarvan er steeds meer worden opengelegd om ze opnieuw te ontsluiten voor de Mechelaar.
Vroeger: niet op maat van mens en dier
Eerste Schepen van Mechelen Patrick Princen, die daarnaast instaat voor openbare werken en natuur- en groenontwikkeling, schetst de vroegere situatie: “De Nieuwe Melaan, de eerste vliet die we hebben opengelegd, was voorheen helemaal overwelfd, met erbovenop een parking. Van groen was er in de buurt geen sprake, en plaats voor de mens was er nauwelijks – laat staan voor fauna en flora. Ondertussen hebben we al tien vlieten opengebroken en ontsloten voor de Mechelaar.”
Een heroplevende binnenstad
De positieve gevolgen van het initiatief lieten niet lang op zich wachten. Princen: “Nog vóór de officiële openingsceremonie van de eerste opengebroken vliet, had een eend al haar nest gemaakt tussen de waterplanten. Tegenwoordig kijken we niet meer op als hier in hartje Mechelen een libelle voorbij zoeft of een vis traag voorbij zwemt in een vliet, maar van dergelijke biodiversiteit en waterkwaliteit hadden we twintig jaar geleden zelfs niet dúrven dromen. En de vlieten geven niet alleen ongelofelijk veel water terug aan mens en dier, ze zorgen daarnaast ook voor broodnodige verkoeling in een stedelijke omgeving. De vlieten zijn groenblauwe longen geworden voor de stad.”
Opgebouwd volgens NTMB-principes
De aandacht voor het natuurtechnische aspect wordt geïllustreerd door de in de vlieten geïnstalleerde helofytenfilters. Helofytenfilters? “Helofyten zijn een soort waterplanten, en een filter met helofyten werkt volgens een simpel principe,” licht Princen toe. “Water wordt aangezogen naar de filter, waar het wordt gezuiverd door een rijke gemeenschap van micro-organismen die rond de wortels van de planten leven. In zekere zin gebruiken we zo de natuur zélf om de natuur te zuiveren. De filters zorgen voor een enorme verbetering van de stedelijke waterkwaliteit.”
Belangrijk wapen tegen wateroverlast
Vlieten kunnen volgens Princen een belangrijke rol spelen in het weerbaar maken van steden tegen de gevolgen van klimaatverandering en tegen fenomenen als het hitte-eilandeffect: “De vlieten zorgen voor een enorme verkoeling van de omgeving, en bovendien zijn ze samen met de Binnendijle als bufferbekkens een belangrijk wapen in de strijd tegen toenemende wateroverlast, veroorzaakt door diezelfde klimaatveranderingen.”
De verkoeling, de groeiende biodiversiteit, de groenblauwe trage verbindingen waarin de vlieten naadloos opgaan: het zijn allemaal factoren die de leefbaarheid van de Mechelse binnenstad een boost geven.
Ook indirecte voordelen
De vlieten hebben ook indirecte positieve gevolgen. Princen: “de verkoeling, de groeiende biodiversiteit, de groenblauwe trage verbindingen waarin de vlieten naadloos opgaan: het zijn allemaal factoren die de leefbaarheid van de Mechelse binnenstad een boost geven. Het zorgt ervoor dat mensen heel graag in de binnenstad komen wonen, en dat biedt op zijn beurt weer nieuwe kansen op het vlak van mobiliteit. Men zal zich immers veel minder ver moeten verplaatsen om boodschappen te doen, culturele evenementen bij te wonen, naar school te gaan… Men kan veel vaker de auto op stal laten. Zo proberen we de binnenstad te ontlasten van autoverkeer, en die terug te geven aan de zwakkere weggebruikers: aan de trappers en de stappers, als het ware.”
Konden we je nieuwsgierigheid naar Mechelse NTMB-projecten wekken? Maak kennis met de Mechelse Dijleterrassen, en met het Mechelse Dijlepad. Wie zelf aan de slag wil met het produceren of verhandelen van NTMB-materialen of wie wil werken volgens de NTMB-principes kan contact opnemen met COPRO. Wij zullen je bijstaan bij de eerste stappen in het gebeuren.
Vragen over NTMB? Contacteer COPRO.
De Vlieten in beeld
